Сенсорныя сістэмы (аналізатары)

 

Сенсорныя сістэмы (аналізатары)

Аналізатар	Перыферычны аддзел	Правадніковы аддзел	Цэнтральны аддзел
			Падкоркавыя ядры	Сенсорныя зоны кары вялікіх паўшар’яў
Смакавы	Рэцэпторныя клеткі смакавых пупышак языка	Нервовыя валокны ў складзе чарапных нерваў (напрыклад, тварны і языкаглоткавы нервы)	Таламус прамежкавага мозгу	Цемянная доля кары (бліжэй да скроневай долі па цэнтральнай баразне)
Нюхальны	Рэцэпторныя клеткі з мікраварсінкамі (раснічкамі) эпітэлія носавай поласці (ракавіны)	Нюхальныя цыбуліны - Нюхальны тракт (нервы)	-	1) Скроневая доля кары. 2) Лімбічная сістэма прамежкавага мозгу
Тактыльны (дотык)	Рэцэптары скуры, языку, вуснаў (губы)	Адчувальныя нейроны па спіннаталамічным тракце	Таламус прамежкавага мозгу	Цемянная доля
Вестыбулярны (раўнавагі)	Органы раўнавагі ў паўкружных каналах касцявога лабірынта ўнутранага вуха	Вестыбулярныя нервы	1) Таламус прамежкавага мозгу 2) мазжачок	1) вестыбулярная зона ў скроневай долі
Зрокавы	Рэцэптары (колбачкі і палачкі) сятчаткі вока	Зрокавыя нервы	Таламус прамежкавага мозгу	Патылічная доля
Слыхавы	Рэцэптары уліткі ўнутранага вуха	Слыхавыя нервы	Таламус прамежкавага мозгу	Скроневая доля

Цікавыя факты:

1.У аснове развіцця маўлення ляжыць дзейнасць: слыхавога аналізатара, зрокавага аналізатара. Значыць – сенсорныя сістэмы ўзаемадзейнічаюць. У сляпога чалавека больш развіваецца слыхавы і тактыльны аналізатары.

2.Усе зоны кары вялікіх паўшар’яў узаемазвязаны, так  ўзаемадзеянне адчуванняў забяспечваецца сенсорнымі і асацыятыўнымі зонамі (асабліва ў лобнай долі – паводзіны і пачуцці, маўлення; таксама важная роля зон перакрыцця цемянной, скроневай і патылічнай долі кары).

3. Чаму пры моцным насмарку ежа здаецца нясмачнай: слізь не дае паху раздражняць рэцэптары ў насавой поласці.